ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΩΝ ΑΝΗΣΥΧΩΝ ΠΟΔΙΩΝ
Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών ή κνημών όπως αλλιώς λέγεται είναι μια συχνή χρόνια νευρολογική διαταραχή, πολλές φορές αδιάγνωστη, που επηρεάζει την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων στον κόσμο.
Η συχνότητα της είναι 3-10% στο γενικό πληθυσμό. Μπορεί να ξεκινά σε νεαρή ηλικία αλλά κυρίως η διάγνωση γίνεται μετά τα 40. Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα από τους άνδρες και συνήθως υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό αν και δεν έχει ενοχοποιηθεί συγκεκριμένο γονίδιο.
Πολλές παθολογικές καταστάσεις σχετίζονται με αυξημένη συχνότητα του συνδρόμου όπως σιδηροπενική αναιμία, νεφρική ανεπάρκεια, περιφερική νευροπάθεια, διαβήτης, ρευματοειδής αρθρίτιδα, υποθυρεοειδισμός, πάρκινσον. Συχνά επίσης συγχέεται με συμπτώματα άλλων νόσων όπως φλεβική ανεπάρκεια, ακαθησία από τη λήψη νευροληπτικών φαρμάκων, αγχώδη διαταραχή.
Κύριο χαρακτηριστικό του συνδρόμου είναι δυσαισθησίες κυρίως στις κνήμες που προκαλούν έντονη επιθυμία στον ασθενή να κινήσει τα πόδια του προκειμένου να ανακουφισθεί. Συνήθως περιγράφονται σαν «κάψιμο, σφίξιμο, πίεση, μυρμήγκιασμα, ηλεκτρικό ρεύμα» που ξεκινά κατά την ανάπαυση ή την κατάκλιση και υποχωρεί με τη βάδιση ή το τέντωμα των ποδιών.
Αρχικά τα συμπτώματα εμφανίζονται περιστασιακά κυρίως τη νύχτα όμως με την πάροδο του χρόνου προκαλούν σοβαρή δυσκολία στην έλευση του ύπνου ή και διακοπή του. Μερικοί ασθενείς περιγράφουν ανάλογα συμπτώματα και κατά την ημέρα σε συνθήκες παρατεταμένης ακινησίας όπως σε μεγάλα ταξίδια με αεροπλάνο, αυτοκίνητο, σε θέατρο ή σινεμά όπου αδυνατούν να παραμείνουν στη θέση τους.
Η διερεύνηση αφορά κυρίως την ανεύρεση δευτεροπαθών αιτίων του συνδρόμου. Δεν υπάρχει κάποιο ειδικό διαγνωστικό τέστ και η διάγνωση στηρίζεται στο ιστορικό και την εξέταση του ατόμου. Ο έλεγχος σιδήρου, φεριττίνης είναι πολύ σημαντικός. Νευροφυσιολογικός έλεγχος κρίνεται σκόπιμος όταν υπάρχουν ενδείξεις περιφερικής νευροπάθειας. Χρήση ουσιών όπως νικοτίνη, αλκοόλ, καφείνη και φάρμακα όπως αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά, φάρμακα κατά της ναυτίας μπορεί να εντείνουν τα συμπτώματα.
Θεραπεία εκλογής θεωρείται η χορήγηση αγωνιστών ντοπαμίνης, φάρμακα που χορηγούμε και στο πάρκινσον σε διαφορετική όμως δοσολογία. Άλλες μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις αφορούν τα εξής: διατήρηση ενός προγράμματος ύπνου, αποφυγή καφείνης και καφεινούχων αναψυκτικών μετά τα γεύματα, αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ τις βραδυνές ώρες προ του ύπνου, μέτρια άσκηση 4-5 ώρες πριν τον ύπνο, Μερικοί ασθενείς προτιμούν ζεστό μπάνιο 2-3 ώρες πριν την κατάκλιση ενώ άλλοι ανακουφίζονται με κρύες κομπρέσες. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις η χρήση και ο συνδιασμός φαρμάκων από τον θεράποντα νευρολόγο είναι αναγκαία για το όφελος του ασθενούς.
Δόκου Γεωργία, Στρατιωτική Ιατρός – Νευρολόγος